Dijital Vatandaşlık

Merhabalar,

Kaç haftadır bir dijital dünyadır tutturmuş gidiyorum. Kimse de demiyor ki ‘vay arkadaş bu dünyanın bir de kullanıcıları var'. Evet, haklısınız.. Biz de varız ve bu dünyada bir vatandaş olarak hak ve sorumluluklarımızla birlikte varız. Bugün aslında size sadece dijital ortamları kullanarak vatandaş olunamayacağından; bir vatandaş olarak dijital dünyanın bilmemiz gereken inceliklerinden bahsedeceğim. 

Özellikle pandemiyle birlikte yükseliş gösteren Dijital Ticaret, eminim hiçbirimize artık yabancı değildir. İşin içine 'dijital' kavramı girdiği anda, aslında dijital vatandaş olarak hak ve sorumluluklarımız da devreye girmiş oluyor bile. 

www.istockphoto.com

Peki ticari platformlarda iyi bir dijital vatandaş olmak için ne yapmamız gerekiyor?

Öncelikle akıllı ve bilinçli bir tüketici olmamız gerekiyor.Yani halk dilinden konuşayım; sazan gibi gördüğümüz her şeye hemen atlayıp almamalıyız, diyor burada yazar. Akıllı bir tüketici ticaret yaparken araştırır, sorgular, teyit eder ve güvenilirliğe dikkat ederek alışveriş yapar, diye de ekliyor. 

Peki başka nelere dikkat etmeliyiz?

Kontrolsüz harcamanın fazlasıyla mümkün olduğu platformlar elbette dijital ticaret platformları. Evet evet... tam olarak 'Şunu alayım...' derken, 'Ay dur şunu da alayım ya... ama buna da ihtiyacım var.' diyerek kredi kartı borçlarına boğulabileceğimiz alışveriş sitelerinden bahsediyorum. Bu ürünler, eve geldikten sonra da dolabınızın ya da evinizin bir kenarında boş yer işgal etmekte çok işe yararlar, kendimden biliyorum aman diyeyim düşmeyin o hataya...

Bir diğer dikkat edilmesi gereken şey ise veri güvenliği. İnternet dolandırıcılığı şüphesini her zaman kenarda bulundurarak alışveriş yapacağı uygulama ya da sitelerin güvenilirliğinden emin olmalıdır, iyi bir dijital vatandaş.  Bu noktada benim bildiğim ve güvenilirliğinden emin olduğum bir kaç e-ticaret şirketi var ve o şirketlere ait alışveriş sitelerini tercih ediyorum genelde. Bunun dışında doğrudan Instagram/ Facebook ya da güvenilir olmayan internet siteleri üzerinden alışveriş yaparsanız; en iyi ihtimalle annem gibi, ayakkabı beklerken bir terlikle karşılaşabilir, en kötü ihtimalle kişisel verilerinizi internet dolandırıcılarına teslim etmiş olabilirsiniz.

www.istockphoto.com

Dijital dünyadaki vatandaşlık görevlerimizden biri de Dijital İletişim becerilerine sahip olmaktır. Geçen hafta etkili iletişimden biraz bahsetmiştim. Dijital iletişimde de aynı şeyden bahsediyoruz aslında. Dijital dünyanın iletişim dinamiğine uygun bir şekilde mesajımızı karşımızdakine; açık, net ve anlaşılır bir şekilde iletmek, iyi bir dijital vatandaşlık becerisidir. Bu noktada, daha önceki konularımızda bahsettiğim mail nasıl yazılmalıdır? Yazılı iletişimde nelere dikkat edilmelidir? gibi soruların cevaplarına uygun bir şekilde iletişim kurmak, iyi bir vatandaş olarak bizim sorumluluğumuz diyebiliriz bana kalırsa. 

www.istockphoto.com

Dijital dünyada görgü kuralları olmadığını kim söylemiş! Maalesef şimdiye kadar gelişimi en yavaş ilerleyen konulardan biri olduğunu düşünüyorum, Dijital Görgü Kurallarının. Buna en güzel kanıt ise siber zorbalık denen bir kavramın ve maalesef bunu uygulayan yüzbinlerce kullanıcının varlığıdır. İçinde bulunduğumuz topluma karşı görevlerimizden en önemlisi de kimsenin sınırlarına girmeden, kimseyi rahatsız etmeden, hoşgörüyle aynı ortamı paylaşabilme hassasiyetidir bence. Dijital dünyada ise bunu yapmadığımız sürece iyi bir vatandaş olmamız söz konusu bile olamaz kesinlikle.

Bir de Dijital Hukuk kavramı altında hak ve sorumluluklarımıza bakalım. Bir vatandaş olarak hukuk bizi çok yakından ilgilendiren bir konu aslında. Çünkü dijital ortamdaki hukuki sınırları ve kuralları bilmediğimiz ya da buna uygun davranmadığımızda cezai yaptırımlarla karşılaşabileceğimizi unutmamamız gerekiyor. Mesela yasa dışı yollarla film indirmeye çalışırsak ya da telif ve mülkiyet haklarına dikkat etmezsek teknolojinin yasal sonuçlarıyla karşılaşırız.

www.istockphoto.com

Tıpkı gerçek dünyada olduğu gibi, dijital dünyada da kendimizi nasıl koruyacağımızı bilmemiz gerekiyor. Yani Dijital Güvenliğimiz için; elektronik verileri nasıl koruyacağımızı bilmeli, kişisel hesaplarımızın ve cihazlarımızın şifrelerini düzenli olarak değiştirmeliyiz. Ayrıca olası siber saldırılara hazırlıklı olmalı ve virüs koruma programları kullanmalıyız. İyi bir dijital vatandaş olarak, içinde bulunduğumuz dijital toplumun korunmasına da yardımcı olabileceğimizi unutmamalıyız. 

www.istockphoto.com

O kadar dijital vatandaşlıktan bahsedip de , Dijital Ayak İzinden bahsetmezsek olmaz şimdi. Dijital ayak izi dediğimiz şey; bizim dijital dünyaya ilmek ilmek işleyerek bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde bıraktığımız bizimle ilgili her türlü veridir. Bizim sanal dünyaya kendimizi nasıl sunduğumuzun da bir göstergesidir aslında dijital ayak izi. Arama motorunda arattıklarımız, sosyal medyada paylaştıklarımız, beğenilerimiz, çeşitli platformlardaki profillerimiz vb. daha bir çok şey bizim ayak izimizdir. Eğer biz bilinçli bir dijital vatandaş olursak, ayak izlerimizi belli ölçülerde kontrol edebiliriz. Ancak bunun için öncelikle sanal ortamlarda nasıl bir ayak izi bırakmak istediğimizi belirlemeliyiz. Tüm bunların yanı sıra dijital ortamları kontrollü kullanmamız bırakcağımız bilinçli ayak izleri için oldukça önemlidir.